Column Marissa Willemse: Een curieuze oplossing van Mona Keijzer
Schrijf je als ondernemer in op een aanbesteding, dan plaats je jezelf in een afhankelijke positie. De aanbesteder beslist over jouw lot en heeft de macht. Dat is geen probleem, als de rechtsbescherming maar goed is geregeld. En daar knelt de schoen. Mona Keijzer, staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, zag het probleem en bedacht een héél curieuze oplossing.
Ondernemers die klachten hebben over een aanbestedingsprocedure kunnen eigenlijk alléén terecht bij het klachtenloket van de aanbestedende dienst zelf. Zoals u begrijpt, zal een ondernemer daar niet snel met de vuist op tafel slaan. Je wilt per slot van rekening graag de opdracht verwerven. Het komt in de praktijk dan ook relatief weinig voor dat een inschrijvend bedrijf een klacht indient. In de gevallen waarin de ondernemer alle aarzelingen overboord gooit en uiteindelijk tóch met zijn of haar bezwaren bij de aanbestedende dienst aanklopt, is de kans op succes héél klein. Aanbesteders vinden namelijk over het algemeen dat zij de procedure keurig volgen en zich prima aan de regels houden. In de meeste gevallen verklaren zij de klachten dus ongegrond.
Maar, hoor ik u zeggen, er is toch een commissie van aanbestedingsexperts? Die is onafhankelijk en daar is een goed onderbouwde klacht dus wél kansrijk. Daar worden klachten toch wel vaker gegrond verklaard? Helaas. Vaak neemt de beoordeling van een klacht zoveel tijd in beslag, dat de opdracht al lang en breed gegund is voordat de commissie uitspraak doet. De commissie kan dan nog een beetje grommen, maar het moment om te bijten is al voorbij.
Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat vindt dat inschrijvers een sterkere positie moeten krijgen bij het indienen van klachten. Dat is mooi, maar de oplossing die ze heeft bedacht is uiterst curieus. Als het aan de staatssecretaris ligt, gaat de aanbestedende dienst zélf zorgen voor een betere klachtafhandeling. U kunt het resultaat wel raden.
Techniek Nederland heeft een betere oplossing in gedachten. Een klacht over de vorm of inhoud van een aanbestedingsprocedure zou moeten leiden tot een opschortende termijn van maximaal drie weken. Aan het eind van die termijn doet de commissie van aanbestedingsexperts uitspraak. Maak je als inschrijvende onderneming bijvoorbeeld bezwaar tegen een niet-transparante beoordelingsmethodiek of een clustering van projecten, dan weet je voortaan dat je dat niet langer alleen maar voor de bühne doet. Ook aanbesteders weten waar ze aan toe zijn en kunnen eenvoudig op de nieuwe regel inspelen door de planning met drie weken te verruimen.
Een goed functionerende aanbestedende dienst hoeft natuurlijk helemaal niet bang te zijn voor vertraging. Zo’n dienst stelt een goede aanbestedingsprocedure op en krijgt dus geen klachten. Ook houdt een professionele aanbesteder in de voorbereiding rekening met een beperkte opschortingstermijn zodat er geen overlast kan ontstaan. Helaas blijkt de praktijk nog wel eens anders. Daarom is het goed als de commissie van aanbestedingsexperts de tijd krijgt om te grommen én te bijten.
Mr. Marissa Willemse
Stichting Marktwerking Installatietechniek (SMI), onderdeel van Techniek Nederland